Η Τουρκία και ο κίνδυνος ατυχήματος στο Αιγαίο (του Τάσου Χατζηβασιλείου)

Η Τουρκία και ο κίνδυνος ατυχήματος στο Αιγαίο (του Τάσου Χατζηβασιλείου)

Το τελευταίο διάστημα, η Τουρκία επιλέγει τη γενικευμένη προβολή αναθεωρητισμού προς πάσα κατεύθυνση. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει προκαλέσει διεθνή αναταραχή και η Άγκυρα εκτιμά πως μέσα στην γενικότερη αναστάτωση μπορεί κι εκείνη να παρουσιάζει ένα μαξιμαλιστικό πακέτο διεκδικήσεων που περιλαμβάνει όλες τις παράλογες αιτιάσεις της. Στην ουσία, εφαρμόζει τη λογική του «ανατολίτικου παζαριού», καθώς προσπαθεί να φορτώσει την ατζέντα με ανύπαρκτα θέματα. Μάταιος κόπος.

Οι θέσεις της δεν είναι καινούριες. Άλλωστε, η θεωρία των γκρίζων ζωνών είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες. Βλέπουμε, όμως, μία θεμελιώδη διαφορά: η Τουρκία επιχειρεί να δώσει νομική υπόσταση στις παράλογες αιτιάσεις της μέσα από την εξίσου παράλογη και νομικά σαθρή θεωρία της Γαλάζιας Πατρίδας.

Συχνά ο κ. Ερντογάν επικαλείται ιστορικά παραδείγματα των αρχών του 20ού αιώνα. Αναμετράται με την ιστορία και επικαιροποιεί τον λόγο του Ατατούρκ. Προσπαθεί να τον εκσυγχρονίσει με ανυπόστατα επιχειρήματα που δεν έχουν καμία σχέση με τις συνθήκες και τις διεθνείς συμφωνίες εκείνης της εποχής, οι οποίες βρίσκονται ακόμα σε ισχύ. Με τον τρόπο αυτό, «πετυχαίνει» κατά τη γνώμη του δύο στόχους. Πρώτον, τονώνει το ηγετικό προφίλ του στο εσωτερικό της χώρας, η οποία έχει εισέλθει σε μία οιονεί προεκλογική περίοδο, όπου οι κυριότερες πολιτικές δυνάμεις διαγωνίζονται στην ακραία λαϊκιστική ρητορική. Ο ίδιος στοχεύει στο να συσπειρώσει γύρω του και το εθνικιστικό ακροατήριο. Και, δεύτερον, εργαλειοποιεί τις «δόξες» του τουρκικού  παρελθόντος και τις μετατρέπει σε απειλές του παρόντος. Με τον τρόπο αυτό, πιστεύει ότι ενισχύει τη διεθνή θέση της χώρας του, παραβλέποντας το γεγονός ότι η σύγκριση και η σύνδεση γεγονότων που απέχουν χρονικά 100 χρόνια μεταξύ τους, δεν οδηγεί πουθενά.

Βέβαια, τα fake news σε βάρος της Ελλάδας δυστυχώς πείθουν μεγάλο κομμάτι του εγχώριου ακροατηρίου. Στην πράξη, εκατομμύρια Τούρκοι αρχίζουν σιγά σιγά να πιστεύουν ότι η Ελλάδα είναι εκείνη που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τους κανόνες. Κι αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβληματικές δυναμικές που θα μας απασχολήσουν το επόμενο διάστημα.

Η Τουρκία θα κλιμακώσει την προκλητικότητά της στο πεδίο; Θα οξύνει το κλίμα; Όπως και να έχουν τα πράγματα, η Άγκυρα ξέρει ότι, αν προκαλέσει συνειδητά ένα θερμό επεισόδιο, τότε κανείς στην περιοχή δεν θα βγει ωφελημένος. Ούτε η ίδια. Όμως, δυστυχώς, ελλοχεύει ο κίνδυνος ενός ατυχήματος. Άλλωστε, πιθανόν εκεί να στοχεύει η Άγκυρα: στην απώλεια της ψυχραιμίας που επιδεικνύει η Αθήνα και στην κλιμάκωση με ευθύνη της Ελλάδας.

Ευτυχώς, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφεύγει με επιτυχία τις παγίδες της έντασης στο πεδίο. Η χώρα βρίσκεται σε επαγρύπνηση, χωρίς όμως να παύει να αποτελεί ψύχραιμη δύναμη σταθερότητας. Άλλωστε, αυτό τον ρόλο τον έχουμε κερδίσει επάξια τον τελευταίο καιρό.

*Ο Τάσος Χατζηβασιλείου είναι βουλευτής Σερρών της ΝΔ και διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας