ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ: Τι προσέχουν οι βαθμολογητές στα γραπτά

20/05/2023

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ: Τι προσέχουν οι βαθμολογητές στα γραπτά

Η βαθμολόγηση των γραπτών στις Πανελλαδικές εξετάσεις δεν είναι μια απλή διαδικασία.

Οι καθηγητές που διορθώνουν και βαθμολογούν τα γραπτά, έχουν τεράστια ευθύνη καθώς γνωρίζουν ότι κατά κάποιο τρόπο καθορίζουν το μέλλον των παιδιών και γι΄ αυτό είναι συνήθως εξαιρετικά προσεκτικοί ώστε να μην αδικήσουν, ούτε όμως και να ευνοήσουν τους υποψήφιους. Ταυτόχρονα όμως έχουν αυστηρές και αναλυτικές οδηγίες για τον τρόπο βαθμολόγησης, ενώ δια νόμου υπάρχουν πολλές δικλείδες ασφαλείας ώστε να μη γίνουν λάθη όχι μόνο στη βαθμολόγηση αλλά και στην μεταφορά της.

Σε κάθε περίπτωση οι βαθμολογίες «περνούν από χίλια μάτια», έως ότου καταχωρηθούν οριστικά στο σχετικό ηλεκτρονικό σύστημα. Όμως και οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν «τι προσέχουν οι βαθμολογητές» ώστε με τη σειρά τους ν΄ αποφύγουν σφάλματα τα οποία μοιραία θα οδηγήσουν στην αφαίρεση μορίων.

Τι προσέχουν οι βαθμολογητές

Όσο και να φαίνεται περίεργο ακόμη και η ωραία εμφάνιση ενός γραπτού παίζει το ρόλο της. Δηλαδή οι συνεχόμενες «μουτζούρες», οι διορθώσεις, οι κακογραμμένες απαντήσεις με γράμματα ,που διαβάζονται με μεγάλη δυσκολία, η λάθος ορθογραφία, έχουν ως συνέπεια να κουράζουν τους βαθμολογητές, οι οποίοι έχουν μπροστά τους πάρα πολλά γραπτά, χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι δεν θα κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Από την πλευρά τους όμως οι υποψήφιοι πρέπει να δείξουν μια επιμέλεια και να παραδώσουν ένα «καλοστημένο» γραπτό.
Επίσης ένα γραπτό στις Πανελλαδικές θα επιτύχει υψηλότερες βαθμολογίες όταν οι απαντήσεις έχουν αναπτυχθεί με πληρότητα, σύμφωνα με το πνεύμα (δεν χρειάζεται απόδοση κατά λέξη, αυτό είναι παπαγαλία) του αντίστοιχου βιβλίου.
Προφανώς, δεν πρέπει να υπάρχουν επιστημονικά σφάλματα, αλλά να εμφανίζει σαφήνεια και λογικές διεργασίες στην ανάπτυξη των απαντήσεων. Μια άσκηση στα Μαθηματικά λ.χ. – και στα άλλα θετικά μαθήματα – θα λάβει μεγάλη βαθμολογία εφόσον διαθέτει λογική επεξεργασία, σαφήνεια, επαρκή αιτιολόγηση, πλήρη σχήματα, αν χρειάζονται, και καταλήγει σε σωστό αποτέλεσμα. Μάλιστα, ακόμα κι όταν μια άσκηση δεν ολοκληρώθηκε με επιτυχία, ο βαθμολογητής θα εκτιμήσει αν υπήρξε σωστή σκέψη στην αρχή της και η επεξεργασία της ακολούθησε με σωστό τρόπο που δείχνει κατανόηση του αντικειμένου.
Αντίθετα, δεν θα βαθμολογηθεί επαρκώς ένα ορθό μεν αριθμητικό αποτέλεσμα, εφόσον αυτό δεν φαίνεται να προκύπτει με βάση μια λογική επεξεργασία του προβλήματος. Σε μια τέτοια περίπτωση εγείρονται υπόνοιες πρόχειρης αντιγραφής.
Στα γλωσσικά μαθήματα είναι σημαντικό ο υποψήφιος να προσέχει την ορθογραφία, τις καταλήξεις, τους κανόνες της γραμματικής, τον συλλαβισμό, τη στίξη. Επίσης καλό είναι να μη χρησιμοποιεί λέξεις εξεζητημένες επειδή φαίνονται εντυπωσιακές αν δεν είναι απολύτως σίγουρος για την ορθή χρήση τους και δεν ταιριάζουν απολύτως με αυτά που εννοεί.

Η βαθμολόγηση και οι αυστηρές οδηγίες στους καθηγητές

Κάθε γραπτό δοκίμιο βαθμολογείται από δύο βαθμολογητές και η βαθμολόγησή του γίνεται από τον καθένα από αυτούς στην εκατοντάβαθμη κλίμακα (0-100). Αν η διαφορά βαθμολογίας μεταξύ των δύο βαθμολογητών είναι μεγαλύτερη των δώδεκα (12) μονάδων, το γραπτό αναβαθμολογείται από τρίτο καθηγητή στην ίδια κλίμακα. Τελικός γραπτός βαθμός κάθε μαθήματος στην περίπτωση αναβαθμολόγησης, είναι το άθροισμα των δύο μεγαλύτερων βαθμών. Σε αυτό το σημείο ο νόμος επισημαίνει ότι είναι απόλυτη ανάγκη ο κάθε βαθμολογητής να συνειδητοποιήσει το μέγεθος της ευθύνης του. Γι’ αυτό η κρίση του πρέπει να μείνει ανεπηρέαστη από τυχόν υποκειμενικά κριτήρια, να διαμορφώνεται με ψυχραιμία, χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς εξάρσεις απογοήτευσης ή ενθουσιασμού. Πρέπει να γίνει συνείδηση όλων ότι τόσο η αυστηρότητα, όσο και η επιείκεια απομακρύνουν από την αντικειμενική αξιολόγηση που είναι ο θεμελιώδης στόχος. Η πλήρης ενημέρωση του βαθμολογητή στο περιεχόμενο των συγκεκριμένων θεμάτων είναι απαραίτητη για τη σωστή αποτίμηση της απάντησης. Τονίζεται επίσης ότι είναι αναγκαίο οι βαθμολογητές να έχουν υπόψη τους τις διατάξεις που αναφέρονται στην παραγωγή και επιλογή των θεμάτων, τι ζητείται και πώς αξιολογείται το κάθε θέμα ή ερώτηση.

Για τη διαδικασία βαθμολόγησης-καταχώρισης της βαθμολογίας πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα εξής:

α) στα τετράδια θα καταχωρίζεται εκτός από το συνολικό βαθμό και η αναλυτική βαθμολογία, όπως αυτή εμφανίζεται στα θέματα και στο ΠΡΟΤΥΠΟ ΕΝΤΥΠΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑΣ κατά μάθημα που θα αποστέλλεται από την ΚΕΕ κάθε μέρα.

β) ειδικό συνεργείο θα ελέγχει οπτικά την αντιστοιχία της αναλυτικής και συνολικής βαθμολογίας ανάμεσα στο στέλεχος και το απόκομμα μετά τη βαθμολόγηση από τον α’ και β’ βαθμολογητή. Για τα γραπτά που θα χρειαστεί να γίνει αναβαθμολόγηση ο οπτικός έλεγχος και των τριών βαθμολογιών θα γίνει μόνο μετά τη βαθμολόγηση από τον γ’ βαθμολογητή και πάντως πριν την καταχώριση στην εφαρμογή.

γ) οι βαθμολογητές για τα κουτάκια που αντιστοιχούν σε ερώτημα θα συμπληρώνουν βαθμό [και μηδέν (0)] και στο στέλεχος και στο απόκομμα σύμφωνα με το ΠΡΟΤΥΠΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑΣ, ενώ τα κουτάκια που δεν αντιστοιχούν σε ερώτημα θα τα αφήνουν κενά.

δ) σε κάθε βαθμολογητή αντιστοιχεί ένας κωδικός αριθμός που υπάρχει στο κεντρικό σύστημα του Υ.ΠΑΙ.Θ.. Όσοι βαθμολογητές έχουν πάρει κωδικό με τον τρόπο αυτό ισχύει ο ίδιος και φέτος. Σε όλους τους βαθμολογητές θα διανέμεται το ΠΡΟΤΥΠΟ ΕΝΤΥΠΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑΣ κατά μάθημα που θα αποστέλλεται από την ΚΕΕ κάθε μέρα εξέτασης και στο οποίο θα φαίνεται η αναλυτική δομή-αρίθμηση-βαθμολόγηση κάθε θέματος και ερωτήματος.

ε) για την δέσμευση ενός βαθμολογητή στο κεντρικό σύστημα του Υ.ΠΑΙ.Θ. (εφαρμογή Βαθμολόγος) είναι υποχρεωτική η καταχώριση του ΑΦΜ του εκπαιδευτικού.

Ο Πρόεδρος και η γραμματεία του Β.Κ. μετά την παραλαβή των γραπτών, ελέγχουν αν έχουν 9 επικαλυφθεί με αδιαφανές αυτοκόλλητο τα ατομικά στοιχεία του υποψηφίου και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο στο εξώφυλλο που προδίδει την ταυτότητα του κατόχου του τετραδίου ή του σχολείου προέλευσης. Τα γραπτά δοκίμια, πριν παραδοθούν στους βαθμολογητές, αναμειγνύονται τυχαία ενώπιον των μελών της επιτροπής, τοποθετούνται σε φακέλους ανά 30, παραδίδονται στους βαθμολογητές για την πρώτη βαθμολόγηση και στο βιβλίο χρέωσης καταγράφεται ο χρόνος παραλαβής των γραπτών και ο αριθμός τους. Το ελάχιστο όριο ανά βαθμολογητή είναι τουλάχιστον 60 δοκίμια.

Ο πρώτος βαθμολογητής αναγράφει με κόκκινο στυλό το βαθμό και την αναλυτική βαθμολογία στον ειδικό χώρο και υπογράφει στην ειδική θέση του γραπτού. Ο βαθμός είναι στην κλίμακα 0-100 με ακέραιους μόνο αριθμούς και ο τελικός γραπτός βαθμός ανάγεται στην κλίμακα 0-20 και γράφεται ως δεκαδικός,όπου απαιτείται. Εφιστάται ιδιαίτερα η προσοχή των βαθμολογητών τόσο στην ορθή άθροιση των επί μέρους βαθμών που αναλογούν στην κάθε ερώτηση, όσο και στη σωστή αναγραφή του τελικού βαθμού που δίδουν στις οικείες θέσεις αριθμητικώς και ολογράφως και στο στέλεχος και στο απόκομμα. Αφού ολοκληρώσει τη βαθμολόγηση και των 30 τετραδίων του φακέλου, επιστρέφει το φάκελο στη γραμματεία του Β.Κ. και ξεχρεώνεται από το βιβλίο χρέωσης. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται για κάθε φάκελο, μέχρι να ολοκληρωθεί η βαθμολόγηση των γραπτών κάθε μαθήματος. Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης βαθμολόγησης η επιτροπή του Β.Κ. ελέγχει κάθε τετράδιο για την αναγραφή της βαθμολογίας και επικολλά αδιαφανές αυτοκόλλητο στο βαθμό του Α’ βαθμολογητή.

Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και στη δεύτερη βαθμολόγηση

Ο δεύτερος βαθμολογητής σημειώνει με πράσινο στυλό ελλείψεις, σφάλματα, αδυναμίες ή ατέλειες πάνω στο γραπτό και αναγράφει το βαθμό και την αναλυτική βαθμολογία στον ειδικό χώρο και υπογράφει στην ειδική θέση του γραπτού. Όταν ολοκληρώσει τη διόρθωση των γραπτών τα παραδίδει στην επιτροπή του Β.Κ. Κατά την κατανομή των φακέλων στους δεύτερους βαθμολογητές πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα να μη δοθεί ο ίδιος φάκελος στον καθηγητή που τον χρεώθηκε σε πρώτη βαθμολόγηση. Για το λόγο αυτό στην πλάτη κάθε φακέλου αναγράφεται ο κωδικός κάθε βαθμολογητή. Η δεύτερη βαθμολόγηση είναι χρήσιμο να γίνεται, εφόσον αυτό είναι εφικτό, σε διαφορετικό χώρο από αυτόν που γίνεται η πρώτη βαθμολόγηση. Σημειώνεται ότι κάθε βαθμολογητής μπορεί να διορθώνει μέχρι τριακόσια (300) γραπτά για πρώτη βαθμολόγηση και μέχρι τριακόσια (300) γραπτά για δεύτερη βαθμολόγηση. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως έλλειψη επαρκούς αριθμού εκπαιδευτικών που έχουν διδάξει το μάθημα, και με αιτιολογημένη απόφαση του προέδρου του Β.Κ. μπορεί να επιτραπεί σε βαθμολογητές η βαθμολόγηση περισσότερων γραπτών για πρώτη και δεύτερη βαθμολόγηση.

Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της δεύτερης βαθμολόγησης, αποσφραγίζεται από τη γραμματεία ο βαθμός του α΄ βαθμολογητή και:

α) εφόσον η γραμματεία διαπιστώσει ότι η διαφορά των βαθμών των δύο βαθμολογητών είναι μικρότερη ή ίση των 12 μονάδων παραδίδει τα γραπτά στο ειδικό συνεργείο ελέγχου, το οποίο προχωρά σε οπτικό έλεγχο των βαθμολογιών του α’ και β’ βαθμολογητή, προκειμένου να διαπιστωθεί ότι υπάρχει πλήρης αντιστοιχία της αναλυτικής βαθμολογίας και του συνολικού βαθμού που έβαλαν οι δύο βαθμολογητές ανάμεσα στο στέλεχος και στο απόκομμα, χωρίς περαιτέρω έλεγχο των αθροισμάτων. Στην εξαιρετική περίπτωση που αντιμετωπιστεί κάποια αναντιστοιχία μεταξύ των βαθμολογιών στελέχους και αποκόμματος, καλείται αναλόγως ο α΄ ή β΄ βαθμολογητής για να την αποκαταστήσει. Μετά τον ανωτέρω οπτικό έλεγχο αποκόπτεται το απόκομμα, αποκαλύπτονται τα ατομικά στοιχεία του υποψηφίου και καταχωρίζεται η αναλυτική βαθμολογία των δύο βαθμολογητών στον Η/Υ με τη βοήθεια της σχετικής εφαρμογής. Κατά την καταχώριση πληκτρολογείται η αναλυτική κατανομή της βαθμολογίας και το πρόγραμμα εξάγει μόνο του τα οριζόντια υποσύνολα ανά θέμα. Τον τελικό συνολικό βαθμό τον καταχωρίζει ο χειριστής από το απόκομμα και αυτόματα τον υπολογίζει και το πρόγραμμα. Επίσης, καταχωρίζονται και 10 οι Κωδικοί Αριθμοί των δύο βαθμολογητών. Στην εξαιρετική περίπτωση που εντοπιστεί κάποια αναντιστοιχία μεταξύ του βαθμού που υπολογίζεται από το πρόγραμμα και του βαθμού που έχει καταχωρίσει ο χειριστής, καλείται ο α’ ή β’ βαθμολογητής για να την αποκαταστήσει, αφού καλυφθούν ξανά τα ατομικά στοιχεία τουυποψηφίου.

β) εφόσον η γραμματεία διαπιστώσει ότι η διαφορά των βαθμών των δύο βαθμολογητών είναι μεγαλύτερη των 12 μονάδων, τότε καλύπτονται με μαύρα αυτοκόλλητα οι βαθμοί του α’ και του β’ βαθμολογητή και το γραπτό παραδίδεται στον γ’ βαθμολογητή. Αφού ο γ’ βαθμολογητής βαθμολογήσει με μαύρο στυλό και με την ίδια διαδικασία του β’ βαθμολογητή, η γραμματεία αποσφραγίζει τους βαθμούς του α’ και β’ βαθμολογητή και παραδίδει το γραπτό στο συνεργείο ελέγχου, το οποίο προχωρά σε οπτικό έλεγχο της βαθμολογίας του α’, β’ και γ’ βαθμολογητή, προκειμένου να διαπιστωθεί, ότι υπάρχει πλήρης αντιστοιχία της αναλυτικής βαθμολογίας και του συνολικού βαθμού που έβαλαν οι τρεις βαθμολογητές ανάμεσα στο στέλεχος και το απόκομμα, χωρίς περαιτέρω έλεγχο αθροισμάτων.

Στην εξαιρετική περίπτωση που εντοπιστεί κάποια αναντιστοιχία μεταξύ στελέχους και αποκόμματος, καλείται ο α΄, β΄ ή γ΄ βαθμ/τής για να την αποκαταστήσει. Μετά τον οπτικό έλεγχο της βαθμολογίας και των τριών βαθμολογητών, αποκόπτεται το απόκομμα, αποκαλύπτονται τα ατομικά στοιχεία του υποψηφίου και καταχωρίζεται στον Η/Υ η αναλυτική βαθμολογία καιτων τριών βαθμολογητών με τη βοήθεια της σχετικής εφαρμογής (Βαθμολόγος). Κατά την καταχώριση πληκτρολογείται η αναλυτική κατανομή της βαθμολογίας και το πρόγραμμα εξάγει μόνο του τα οριζόντια υποσύνολα ανά θέμα. Τον τελικό συνολικό βαθμό τον καταχωρίζει ο χειριστής από το απόκομμα και αυτόματα τον υπολογίζει και το πρόγραμμα. Επίσης, καταχωρίζονται και οι Κωδικοί Αριθμοίτων τριών βαθμολογητών.

Στην εξαιρετική περίπτωση που εντοπιστεί κάποια αναντιστοιχία μεταξύ του βαθμού που υπολογίζεται από το πρόγραμμα και του βαθμού που έχει καταχωρίσει ο χειριστής, καλείται ο α’, β’ ή γ’ βαθμολογητής για να την αποκαταστήσει αφού καλυφθούν τα ατομικά στοιχεία του υποψηφίου. Όσον αφορά στη διαδικασία αποκατάστασης τυχόν λάθους που διαπιστώνεται κατά τον οπτικό έλεγχο ή την καταχώριση της βαθμολογίας, η διόρθωση θα γίνεται μόνο με σφραγίδα και υπογραφή του προέδρου ή του αντιπροέδρου παρουσία του αντίστοιχου βαθμολογητή ή του υπεύθυνου καταχώρισης και με σαφέστατη αναφορά στο συγκεκριμένο ερώτημα ή θέμα, του οποίου ο βαθμός αποκαταστάθηκε στο ορθό. Λόγω έλλειψης χώρου, η σφραγίδα και η υπογραφή θα τεθούν στο πάνω μέρος της εξωτερικής όψης του εξωφύλλου του τετραδίου και στο στέλεχος και στο απόκομμα και όχι στην εσωτερική όψη του εξωφύλλου.

Η διακίνηση των γραπτών

Τα αποκόμματα με τους βαθμούς των μαθημάτων αποστέλλονται από το Β.Κ. στα σχολεία μέσω των Διευθύνσεων Δ.Ε.. Ο Διευθυντής του και ο σύλλογος διδασκόντων των σχολείων στα οποία κατατέθηκαν οι αιτήσεις-δηλώσεις των υποψηφίων, κάνουν παραβολή της βαθμολογίας μεταξύ αποκομμάτων και καταστάσεων για την ορθή καταχώριση της βαθμολογίας. Θα ακολουθήσει αναλυτικότερη εγκύκλιος σχετικά με τη διακίνηση της βαθμολογίας και των αποκομμάτων. Μετά το τέλος της διαδικασίας βαθμολόγησης, ελέγχου και ηλεκτρονικής καταχώρισης της βαθμολογίας, τα αποκόμματα παραμένουν στο σχολείο προέλευσης των υποψηφίων, ενώ τα στελέχη των γραπτών δοκιμίων φυλάσσονται στο Βαθμολογικό Κέντρο ή σε άλλο ασφαλή χώρο που ορίζεται από τον Διευθυντή Δ.Ε. μέχρι τις 15 Μαΐου του επόμενου έτους, οπότε και καταστρέφονται.