“PHOSPHAGEDON”: Tι συμβαίνει με τα λιπάσματα στον πλανήτη
Οι επιστήμονες προειδοποιούν για το “Phosphageddon” καθώς διαφαίνονται κρίσιμες ελλείψεις λιπασμάτων.
Η υπερβολική χρήση φωσφόρου εξαντλεί τα αποθέματα ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων, ενώ παράλληλα προσθέτει στην κλιματική κρίση
Ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει μια αποκάλυψη, προειδοποίησαν οι επιστήμονες. Φοβούνται ότι η κατάχρηση του φωσφόρου μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρες ελλείψεις λιπασμάτων που θα διαταράξουν την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων.
Tο φωσφορικό λίπασμα που ξεπλένεται από τα χωράφια –παράλληλα με την διάχυση λυμάτων σε ποτάμια, λίμνες και θάλασσες– προκαλεί εκτεταμένη ανάπτυξη άλγης και δημιουργεί υδάτινες νεκρές ζώνες που απειλούν την υδρόβια ζωή.
H υπερβολική χρήση του φωσφόρου αυξάνει τις εκλύσεις μεθανίου σε ολόκληρο τον πλανήτη, προσθέτοντας στην παγκόσμια υπερθέρμανση και την κλιματική κρίση που προκαλείται από τις εκπομπές άνθρακα, προειδοποίησαν οι ερευνητές.
«Φτάσαμε σε ένα κρίσιμο σημείο καμπής», δήλωσε ο καθηγητής Phil Haygarth του Πανεπιστημίου Lancaster. «Μπορεί να είμαστε σε θέση να γυρίσουμε πίσω, αλλά πρέπει πραγματικά να ενωθούμε και να είμαστε πολύ πιο έξυπνοι στον τρόπο που χρησιμοποιούμε τον φώσφορο. Αν δεν το κάνουμε, αντιμετωπίζουμε μια συμφορά που την έχουμε ονομάσει «phosphαgeddon».
“PHOSPHAGEDON”: Tι συμβαίνει με τα λιπάσματα στον πλανήτη
Ο φώσφορος ανακαλύφθηκε το 1669 από τον Γερμανό επιστήμονα Hennig Brandt, ο οποίος τον απομόνωσε από τα ούρα και έκτοτε έχει αποδειχθεί ότι είναι απαραίτητος για τη ζωή. Τα οστά και τα δόντια αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από το φωσφορικό ασβέστιο.
«Για να το θέσω απλά, δεν υπάρχει ζωή στη Γη χωρίς φώσφορο», εξήγησε η καθηγήτρια Penny Johnes του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.
Η παγκόσμια σημασία του φωσφόρουέγκειται στη χρήση του για την ανάπτυξη των καλλιεργειών. Περίπου 50 εκατομμύρια τόνοι φωσφορικών λιπασμάτων πωλούνται σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο και αυτές οι προμήθειες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατροφή των 8 δισεκατομμυρίων κατοίκων του πλανήτη.
Ωστόσο, σημαντικά κοιτάσματα φωσφόρου βρίσκονται σε λίγες μόνο χώρες: το Μαρόκο και η δυτική Σαχάρα έχουν τη μεγαλύτερη ποσότητα, η Κίνα το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα και η Αλγερία το τρίτο. Αντίθετα, τα αποθέματα στις ΗΠΑ μειώνονται στο 1% των προηγούμενων επιπέδων, ενώ η Βρετανία έπρεπε πάντα να βασίζεται στις εισαγωγές. «Τα παραδοσιακά αποθέματα φωσφορικών πετρωμάτων είναι σχετικά σπάνια και έχουν εξαντληθεί», πρόσθεσε ο Johnes.
Αυτή η αυξανόμενη πίεση στα αποθέματα έχει εγείρει φόβους ότι ο κόσμος θα φτάσει στην «αιχμή του φωσφόρου» σε λίγα χρόνια. Στη συνέχεια, οι προμήθειες θα μειωθούν, αφήνοντας πολλά έθνη να αγωνίζονται να αποκτήσουν αρκετά για να ταΐσουν τους ανθρώπους τους.
“PHOSPHAGEDON”: Tι συμβαίνει με τα λιπάσματα στον πλανήτη
Η πρόβλεψη αυτή έρχεται απο πολλούς αναλυτές, οι οποίοι ανησυχούν ότι μερικά καρτέλ θα μπορούσαν σύντομα να ελέγξουν τις περισσότερες από τις προμήθειες του κόσμου και να αφήσουν τη Δύση εξαιρετικά ευάλωτη στην άνοδο των τιμών. Το αποτέλεσμα θα ήταν το ισοδύναμο της πετρελαϊκής κρίσης της δεκαετίας του 1970.
Η δυσάρεστη κατάσταση συνοψίστηκε κάποτε από τον συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Isaac Asimov: «Η ζωή μπορεί να πολλαπλασιαστεί μέχρι να φύγει όλος ο φώσφορος και μετά να υπάρξει μια αδυσώπητη στάση που τίποτα δεν μπορεί να αποτρέψει».
Αυτοί οι κίνδυνοι επισημάνθηκαν επίσης την περασμένη εβδομάδα με τη δημοσίευση στις ΗΠΑ του The Devil’s Element: Phosphorus and a World Out of Balance, από τον περιβαλλοντικό συγγραφέα Dan Egan. Το βιβλίο αντικατοπτρίζει ανησυχίες που έθεσαν πρόσφατα Βρετανοί επιστήμονες.
Λένε ότι έχουμε γίνει σπάταλοι στη χρήση φωσφόρου που βάζουμε στα χωράφια μας. Τα λιπάσματα που ξεπλένονται από αυτά –και οι εκροές λυμάτων πλούσιων σε φώσφορο– έχουν προκαλέσει μεγάλης κλίμακας μόλυνση του νερού και έχουν δημιουργήσει επιβλαβη ανάπτυξη άλγης. Μερικά από τα μεγαλύτερα σώματα γλυκού νερού στον κόσμο έχουν πλέον πληγεί, όπως η λίμνη Βαϊκάλη της Ρωσίας, η λίμνη Βικτώρια στην Αφρική και η λίμνη Έρι της Βόρειας Αμερικής. Η υπερανάπτυξη άλγης στο Erie έχει οδηγήσει σε δηλητηρίαση του τοπικού πόσιμου νερού τα τελευταία χρόνια.
“PHOSPHAGEDON”: Tι συμβαίνει με τα λιπάσματα στον πλανήτη
«Ακριβώς όπως γίνεται στην ξηρά, τα φωσφορικά άλατα βοηθούν τα υδρόβια φυτά να αναπτυχθούν», δήλωσε ο Haygarth, ο οποίος είναι ο συγγραφέας του Phosphorus: Past and Future. «Και αυτό έχει τώρα καταστροφικές συνέπειες σε ποτάμια, λίμνες και θάλασσες». Πνιγμένα από την άλγη, πολλά από τα υδάτινα σώματα έχουν μετατραπεί σε νεκρές ζώνες, όπου λίγα πλάσματα επιβιώνουν και τα οποία επεκτείνονται. Μια νεκρή ζώνη σχηματίζεται πλέον στον Κόλπο του Μεξικού κάθε καλοκαίρι, για παράδειγμα.
Τέτοιες κρίσεις δημιουργούν και άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα. «Η αλλαγή του κλίματος σημαίνει ότι θα έχουμε περισσότερη άνθηση άλγης ανά μονάδα ρύπανσης από φωσφορικά άλατα λόγω των θερμότερων συνθηκών», δήλωσε ο καθηγητής Bryan Spears του Κέντρου Οικολογίας και Υδρολογίας του Ηνωμένου Βασιλείου στο Midlothian.
«Το πρόβλημα είναι ότι όταν η άλγη πεθαίνει, μπορεί να διασπαστεί για να παράγει μεθάνιο. Έτσι, μια αύξηση των ανθοφοριών θα σημαίνει ότι περισσότερο μεθάνιο θα διοχετεύεται στην ατμόσφαιρα – και το μεθάνιο είναι 80 φορές πιο ισχυρό από το διοξείδιο του άνθρακα στη θέρμανση της ατμόσφαιρας. Είναι λόγος για πραγματική ανησυχία».
“PHOSPHAGEDON”: Tι συμβαίνει με τα λιπάσματα στον πλανήτη
Ο Spears ηγήθηκε μιας ομάδας, στην οποία περιλαμβάνονταν οι Haygarth και Johnes, που έγραψε μια πρόσφατη έκθεση, Our Phosphorus Future, στην οποία σκιαγραφούν τα μέτρα που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της επικείμενης κρίσης μας. Αυτά περιλαμβάνουν τη βελτίωση των τρόπων ανακύκλωσης του φωσφόρου και τη διασφάλιση της παγκόσμιας στροφής σε υγιεινές δίαιτες με χαμηλά αποτυπώματα φωσφόρου.
Η παγκόσμια εξάπλωση του φωσφόρου αποκαλύπτει πόσο έντονα η ανθρωπότητα διαμορφώνει τώρα τη σύνθεση του πλανήτη μας, πρόσθεσε ο Johnes. «Στην πρώτη περίπτωση, σκάβουμε αρχαία κοιτάσματα άνθρακα όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο, τα καίμε και έτσι διοχετεύουμε δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας την κλιματική αλλαγή.
«Με τον φώσφορο εξορύσσουμε επίσης ορυκτά αποθέματα, αλλά σε αυτή την περίπτωση τα μετατρέπουμε σε λίπασμα που ξεβράζεται σε ποτάμια και θάλασσες όπου προκαλούν ανάπτυξη αλγης. Και στις δύο περιπτώσεις αυτές οι μεγάλες μετατοπίσεις προκαλούν πλανητικό όλεθρο».
-
Για να μαθαίνετε πάντα όλα τα νέα, κάντε like στη σελίδα μας olanea.gr
